تدریس ژنتیک : تدریس فصل پانزدهم ژنتیک پزشکی امری (ایمری) جلسه چهارم

تدریس ژنتیک : تدریس فصل پانزدهم ژنتیک پزشکی امری (ایمری) جلسه چهارم

بیماری آلزایمر (Alzheimer discase; AD)

• رایج ترین علت دمانس (زوال عقل) است.
• دمانس، با آسیب جبران ناپذیر و پیشرونده هوش،‌ حافظه و مهارت های اجتماعی همراه است و ناهمگنی نشان می دهد.
• نسبت به علل غیر ژنتیکی مانند بیماری عروق و عفونت ها مثل ایدز و علل ژنتیکی به حالت ثانویه رخ می دهد.
• نتایج حاصل از مطالعات خانوادگی و دوقلوها:

با الگوی توارث اتوزومی غالب سازگار است.

هر چه سن تشخیص در افراد مبتلا پایین تر باشد، خطر تکرار بیشتر است.

تفاوت های سن بروز AD در دوقلوهای MZ با نقش مهم عامل های محیطی سازگار است.

بررسی اتوپسی (پس از مرگ)، آترواسکلروتیک عروقی- مغزی را نشان می دهد.

مطالعات بیوشیمیایی‌

• تجمعات آمیلوئید در رشته های نروفیبریل و پلاک های نرونی، محتوی پروتئین پیش ساز BA4 آمیلوئید(APP) هستند که در اتوپسی دیده شده اند.
• در واقع ترکیب پروتئین اصلی رشته های نروفیبریل، از پروتئین همراه میکروتوبولی (MAP) به نام تاو (τ) مشتق شده که با β – توبولین میانکنش داده و میکروتوبول ها را پایدار می-کند.
• افراد مبتلا به سندرم داون احتمال خطر بالای بروز دمانس دارند.

آلزایمر و ناهنجاری های تک ژنی

۲۱q : واجد ژن APP که مضاعف شدن آن می تواند دلیل بروز AD زودرس باشد (عمومیت ندارد).

۱۴q : واجد ژن پرسنیلین-۱ (جزئی از مسیر پیام رسانی ناچ) ( علت ۷۰% از موارد AD زودرس)

۱q : واجد ژن پرسنیلین-۲ ( در تعداد محدودی از خانواده های دارای عضو مبتلا به AD زودرس (AD4 ))

• همه دمانس های پیش از سالمندی وراثت اتوزومی غالب با نفوذ بالایی نشان می دهند.

۱۹q : واجد ژن آپولیپوپروتئین E (APOE) با سه ایزوفرم ε۲، ε۳ و ε۴٫

• نقش APOE در انتقال لیپید و در ارتباط با صدمه و ترمیم عصبی است.
• آلل ε۲ با کاهش خطر بروز AD همراه است.
• آلل ε۴ (به شکل هتروزیگوتی و هوموزیگوتی) فراوانی بالایی در افراد مبتلا به AD خانوادگی دیررس و اسپورادیک (پراکنده یا تک گیر)‌ دارد (۴۰% موارد).
• وجود آلل APOE ε۴ برای بروز AD نه کافی و نه ضروری است.
• ژن کلاسترین (CLU) یا آپولیپوپروتئین J
• ژن های CR1 و PICALM

هموکروماتوز

• اختلال رایج متابولیسم آهن که منجر به تجمع آهن می شود. بافت صدمه دیده کبد است که با تجمعات آهن دچار سیروز و اختلال می گردد. خطر بالای کارسینومای هپاتوسلولار وجود دارد. افزایش بار آهن با برش سیاهرگ تیمار می شود. نسبت مردان به زنان مبتلا برابر ۵ به ۱ است. یک اختلال ناهمگن ژنتیکی است و واجد جهش در ژن گیرنده ۲ ترانسفرین (TFR2) و ژن کدکننده فروپورتین (SLC40A1) می باشد (جدول ). هموکروماتوز نوزادی، شکل شدید با سبب شناسی ناشناخته است. لوکوس پیوستگی: ۶p21 واجد ژن HFE متصل به ناحیه HLA است.

این ژن دارای دو واریانت است:

C282Y ← در جمعیت های خاصی ۱۰۰-۸۵% از افراد مبتلا برای این واریانت هموزیگوس اند.

H63D ← در جمعیت های عمومی رایج تر بوده و تنها با افزایش معتدل خطر (۴ برابر) همراه است.

• هتروزیگوتی مرکب این دو واریانت موجب کاهش نفوذ می گردد (تنها ۱% احتمال بروز نشانه وجود دارد).
• نفوذ هموکروماتوز ارثی به دلیل هوموزیگوتی C282Y ممکن است تنها ۱% باشد.

آزمون ژنتیکی برای هموکروماتوز

• در خانواده های دارای فرد شاخص هوموزیگوس برای C282Y یا هتروزیگوس مرکب برای C282Y و H63D انجام می شود.
• در صورت به ارث رسیدن یک ژنوتیپ مستعد در فرزندان، به منظور تعیین افزایش بار آهن باید بررسی سالیه فریتین سرم انجام گیرد.

مطالب مرتبط:

تدریس ژنتیک پزشکی

مقالات و مطالب مرتبط با ژنتیک پزشکی

کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی در یک نگاه، تعریف، رشته های مجاز، دروس و ضرایب، منابع، زمان آزمون ۹۷-۹۶

منابع مطالعاتی کنکور کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی

کلاس های آمادگی کنکور کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی

در پایان به دانشجویانی که تمایل دارند از مباحثی که از ژنتیک پزشکی ایمری در کانال ژنتیک پزشکی متعلق به همین سایت تدریس می شود استفاده کنند پیشنهاد می گردد از طریق این لینک به کانال ژنتیک پزشکی بپیوندند.