ژنتیک پزشکی : تدریس فصل اول ژنتیک پزشکی امری (ایمری) جلسه دوم

تدریس فصل اول ژنتیک پزشکی ایمری جلسه دوم

مگس سرکه یک جانور بسیار مهم تو ژنتیک کلاسیکه یعنی میشه گفت بخش عظیمی از ژنتیک کلاسیک مال مگس هاست و فداکاری و از جان گذشتگی هایی که در این راه از خودشون نشون دادن

چند تا خصوصیت این جاندار داره که محشره
۱ پرورشش آسونه یعنی اصلا مزاحمه یه سیب بذارید یه جا بگنده خودشون جمع میشن و تولید مثل میکنن.

۲ تولید مثلشون هم سریعه تو سال تقریبا ۲۰ تا ۲۵ نسل زایش دارن و این یعنی خیلی زیاد یعنی فاصله نسلی بسیار کم قابل توجه اینکه فاصله نسلی در موجودی مثل انسان واسه هر نسل ۲۷ ساله.

۳ خصوصیات قابل تشخیص زیادی دارند که به راحتی تشخیص داده میشه مثل رنگ چشم ، حالت بال، زنگ بدن و غیره.
۴ دروزوفیلا ملانوگاستر که بیشترین بررسی روش انجام شده فقط ۴ جفت کروموزوم داره که کروموزوم ها هرکدام ظاهر کاملا منحصر به فردی دارند. به دلیل همین ظاهر متفاوت به راحتی میشه تشخیصش داد که کدام کروموزوم هست.
۵ غدد بزاقی مگس سرکه کروموزوم های پلی تن داره.

کروموزوم پلی تن:

در سلول های غدد بزاقی مگس سرکه یه پدیده ای رخ میده به نام اندومیتوز. در طی این پدیده کروموزوم ها دچار همانند سازی DNA میشن یعنی DNA اون ها مضاعف میشه اما از کروموزوم اصلی جدا نمیشه.
این حالت به اندازه ۱۰۰۰ بار همانند سازی بدون جداشدن انجام می شه. که حاصلش میشه یه کروموزوم بسیار بزرگ که حاوی تعداد زیادی از کروماتیدهای خواهری هست و که به هم دیگر متصل می باشند.
به علت اینکه این کرموزوم ها بسیار گسترده هستن در مرحله انیترفاز (مرحله ای که در آن کروموزوم ها به صورت کروماتید بوده و فشرده نیستن ) نیز بعد از رنگ آمیزی کاملا مشخصه.

حالا فایده این کروموزوم برای سلول حاوی اون چیست؟ فایده اینه که از این نوع کروموزوم به علت وجود تعداد زیادی کروماتید خواهری یعنی رشته های DNA رونویسی RNA میتونه به میزان زیادی از روش انجام بشه.

به بخش هایی که در کروموزوم پلی تن از روشون رونویسی انجام میشه puff میگویند چون در این بخش ها کروموزوم کاملا از هم باز میشه تا اینکه به راحتی رونویسی انجم بشه

یه خاصیت دیگه که کروموزوم های پلی تن دارن اینه که اینها برخلاف سایر کروموزوم ها در سلول های اینترفازی نیز از ناحیه سانترومر بهم متصل می باشند که به بخش سانترومری که کروموزوم ها رو بهم متصل کرده کروموسنتر می گویند.

کروموزوم موجود در غدد بزاقی مگس سرکه، چندین بازو دارد. در هر سلول، به ازای هر کروموزوم، یک کروموزوم همتا (همولوگ) وجود دارد. در ساختار کروموزومی پلی‌تن، کروموزوم‌های همتا از هم جدا نیستند، بلکه این کروموزوم متصل و در جوار کروموزوم اصلی است (کروموزوم‌های همولوگ در کنار هم هستند).

در رنگ‌آمیزی پلی‌تن، باندهای تیره و روشن دیده می‌شود که هر کدام الگوی خاصی دارند و در مگس‌های مختلف یکسان است (الگوی یکسانی دارند). هر گونه تغییر روی این ژن‌ها، سبب تغییر در ساختار بازوها می‌شود که به خوبی قابل تشخیص است و می‌توان از روی آن، ناهنجاری‌های کروموزومی را تشخیص داد.

اطلاعات کاملتر در مورد کروموزوم های پلی تن را در این مطلب بخوانید.

مطالب مرتبط:

ژنتیک پزشکی : تدریس فصل اول ژنتیک پزشکی امری (ایمری) – جلسه اول

ژنتیک پزشکی : تدریس فصل اول ژنتیک پزشکی امری (ایمری) جلسه سوم

در پایان به دانشجویانی که تمایل دارند از مباحثی که از ژنتیک پزشکی ایمری در کانال ژنتیک پزشکی متعلق به همین سایت تدریس می شود استفاده کنند پیشنهاد می گردد از طریق این لینک به کانال ژنتیک پزشکی بپیوندند.