تدریس ژنتیک : تدریس فصل چهاردهم (سرطان) ژنتیک پزشکی امری (ایمری) جلسه ششم
ژنهای فرونشاننده تومور، TSGs
بزرگ ترین رده ژنهای سرطان وراثتی کلون شده را شامل میشوند و اغلب از طریق بررسی سندرمهای مستعد سرطان خانوادگی شناسایی شدهاند.
عملکرد طبیعی آنها، فرونشانی تکثیر سلولی نامناسب است که در دهه ۱۹۶۰ توسط هریس و همکارانش در طی مطالعه ای پیشنهاد شد.
در اثر جهشهای نقطهای، حذفها یا متیلاسیون پروموتر، عملکرد خود را از دست میدهند.
جهش در دودمان زایشی در یک TSG به تنهایی فرایند سرطانزایی را تحریک نمیکند و رخداد جهش سوماتیکی در یک یا بیشتر از لوکوسهای ژنی ضروری است.
سرطانهای ناشی از TSG ها اغلب تومورهای سفت را درگیر میکنند تا لوسمیها یا لنفومها
فاکوماتوز به بیماریهایی اطلاق میشود که درآنها تودههای خوشخیم فراوانی مشاهده میشود از جمله NF I، TSC، VHL، سندرم گورلین، بیماری کاودن، FAPو سندرم Peutz –Jegher. ژن مسئول در تمامی این ها در مسیرهای انتقال پیام نقش دارند و یک TSG هستند.
رتینوبلاستوم (Rb)
سرطان دوران بچگی با بدخیمی بالا در شبکیه چشمی بوده و نسبتاً کمیاب است (کمتر از ۱ در ۱۰۰۰۰ نفر).
۵% این کودکان دچار مشکلات ذهنی و یادگیری می شوند.
سن بروز: ۵ سالگی
انواع:
۱- پراکنده یا غیروراثتی: در قلمرو یک چشم هستند.
۲- خانوادگی یا وراثتی: بیشتر به شکل دوسویه (Bilateral) یا بیش از یک جایگاه در یک چشم (چند کانونی) و با الگوی وراثتی اتوزومی غالب هستند – در سنین زودتر از دوران بچگی بروز مییابد- دارای خطر افزایشیافته برای بدخیمیهای ثانوی استئوسارکوم، فیبروسارکوم و کندروسارکوم هستند.
کمبود هتروزیگوسیتی (LOH) و Rb:
مطابق با فرضیه “دو-ضربهای”، کودکان مبتلا که یک ژن RB1 را به ارث بردهاند، در نتیجه کمبود هتروزیگوسیتی (از دست دادن آلل سالم) Rb را بروز دادهاند.
در برخی از سرطانها، مشاهدات مربوط به نوآراییهای سیتوژنتیکی در بدخیمیها، به بروز LOH منجر شده است.
مکانیسمهای بهوجودآورنده LOH
عدم تفرق صحیح در میتوز (مانند non-disjunction)
حذف ناحیهای از کروموزوم که حاوی آلل سالم است
وقوع کرسینگ اور بین دو آللی که باعث تولید دو آلل ناسالم میشود.
ژن RB1
یک تنظیمکننده کلیدی پیشروی طی مرحله G1 است و نخستین ژن کشفشده است که در تنظیم چرخه سلولی نقش دارد.
رمزکننده رونوشتی برابر kb 6/4 و فسفوپروتئین هستهای (پروتئین pRb) است که با E2F-1 مجموعهای را تشکیل میدهد که بازدارنده رونویسی E2F است.
وE2F-1، خود توسط انکوژن E1A متعلق به آدنوویروس انسانی تنظیم میشود.
در سلولهای دارای جهشهای عامل حذف عملکرد در RB1 ،E2F بهطور نامناسبی فعال میشود.
پروتین RB1 در حالت بیش فسفوریله نمیتواند با E2F- 1 میانکنش برقرار کند. در نتیجه چرخه سلولی به مرحله S پیشرفت میکند و رتینوبلاستها قادر به تمایز به شکل طبیعی نخواهند بود.
مکانیسمهای مختلف خاموشی TSGها
متیلاسیون پروموتر که از رایجترین مکانیسم است.
حذف که به صورت عدم هتروزیگوسیتی (LOH) منعکس میشود.
جهشهای نقطهای
مثال:
ژن MSH2 توسط جهش خاموش میشود و هرگز توسط متیلاسیون خاموش نمیشود.
در MCH1 متیلاسیون به صورت یک جایگزین رایج جهش نقطهای رخ میدهد.
در RASSF1A (3p21) و HICL (17p13.3) متیلاسیون تنها مکانیسم شناخته شده است.
(تدریس ژنتیک)
مطالب مرتبط:
کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی در یک نگاه، تعریف، رشته های مجاز، دروس و ضرایب، منابع، زمان آزمون ۹۷-۹۶
منابع مطالعاتی کنکور کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی
کلاس های آمادگی کنکور کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی
در پایان به دانشجویانی که تمایل دارند از مباحثی که از ژنتیک پزشکی ایمری در کانال ژنتیک پزشکی متعلق به همین سایت تدریس می شود استفاده کنند پیشنهاد می گردد از طریق این لینک به کانال ژنتیک پزشکی بپیوندند.