ژنتیک پزشکی : تدریس فصل نوزدهم ژنتیک پزشکی امری (ایمری) جلسه چهارم
بیماری نوروفیبروماتوز (NF)
انواع:
- NF1 (رایجتر): بروز ۱ در ۳۰۰۰ تولد
- NF2 : بروز ۱ در ۳۵۰۰۰ تولد و شیوع ۱ در ۲۰۰۰۰۰
*هر دو نوع تحت عنوان سندرمهای سرطان خویشاوندیاند.
NF1 با نام دیگر Von Recklinghausen
علائم شامل زخمهای پوستی رنگدانهای (لکههای شیرقهوهای، Cafe-au-lait spots) یا CAL spots و تکههای گوشتی نرم کوچک (نوروفیبروماتا)، ککمکهای زیربغلی و کشالهای، ماکروسفالی و غدههای لیش، تأخیر توسعهای و تکوینی در یک سوم موارد کودکی است.
نکته: حداقل شش لکه CAL حداقل به قط ۵ میلیمتر برای حمایت از تشخیص در دوران کودکی به همراه ویژگی های اضافی مانند زیر بغل و / یا کک و مک در کشاله ران باید وجود داشته باشد.
نوروفیبروماتا (Neurofibromata):
- تومورهای خوشخیمی که در پوست ایجاد و در اواخر کودکی و دوران بلوغ ظاهر میشود.
- با افزایش سن تعداد آنها افزایش مییابد.
غدههای لیش (Lish Nodules):
- هامارتومهای کوچک پیگمانته بیضرر در عنبیه هستند.
- هامارتوم، ندول تومورمانند خوشخیم متشکل از سلولها و بافتهای بالغ موجود در قسمت مربوطه است.
نوروفیبرومهای شبکهای Plexiform neurofibromas ، برخاسته از رشتههای اصلی عصب احشایی و معمولاً مادرزادی هستند
- الگوی وراثت: اتوزومی غالب با نفوذ کامل تا سن ۵ سالگی.
- لوکوس کروموزوم: ۲ ، گسترهای با طول kb 350 نزدیک سانترومر
- نوع جهش: محل دقیق این لوکوس با استفاده از آنالیز پیوستگی چندنقطهای تعیین میگردد.
- این ناحیه محتوی ۴ ژن است:
- NF1 که دارای ۵۹ اگزون و mRNA به طول ۱۱-۱۳kb است.
- سه ژن در اینترون۲۷ ژن NF1 که خلاف جهت رشته مکمل رونویسی میشوند.
*ژن TP53 واقع بر ۱۷p در توسعه و پیشرفت تومور NF1 درگیر است.
- فرآورده ژن NF1 نوروفیبرین نام دارد و حاوی قلمرو وابسته بهGAP (GRD) است که در انتقال سیگنال از طریق کاهش فعالیت تنظیمی RAS نقش دارد. پس سرکوبگر تومور است و در رشد و تمایز سلولی ایفای نقش میکند.
*جهش در یک جایگاه ویرایش mRNA ← ناقص شدن پروتئین GRD ← از بین رفتن عملکرد سرکوبگری تومور
در تومورهای بدخیمتر، میزان ویرایش بیشتر است.
- بیان بیماری بسیار متغیر است.
- بروز متغیر در اعضای خانواده دارای جهش یکسان، به دلیل تأثیرات ژنهای تعدیلکننده در لوکوسهای دیگر است.
- ۵۰% موارد ناشی از جهشهای جدید است. برخی کودکان مبتلای متولدشده از والدین سالم نتیجه موزاییسم گنادی والدی هستند.
- در ژن NF1 بیش از ۱۰۰ جهش متفاوت شامل حذف، درج، مضاعف شدگی و جایگزینی نقطهای شناسایی شده است. اگر ناحیه حذف شده به قدری باشد که NF1 را در برگیرد، ابتلا شدیدتر بوده و علائمی چون نقص عضلانی، علائم شبه مارفان و تعداد زیادی نوروفیبروماتای پوستی را نشان میدهد.
- نرخ جهش ۱ در ۱۰۰۰۰ گامت یعنی ۱۰۰ برابر بزرگتر از میانگین میزان نرخ جهش در هر نسل در هر لوکوس انسانی است.
NF قطعهای: موزاییسم سوماتیکی NF1 که با علائم محدود به بخش ویژهای از بدن همراه است.
تومورهای پراکنده مرتبط با ژن NF1
کارسینومای کولون
نوروبلاستوما
ملانومای بدخیم
*این تومورها با بیماری NF همراه نیستند.
علایم شامل لکههای شیرقهوهای، نوروفیبروم و نیز بروز تومور در اوایل بلوغ که عصب هشتم مغزی را درگیر میکند (نرومهای شنوایی، Acoustic neuromas یا شوانوماهای وستیبولار، Vestibular schwanomas)، کاتاراکت تحت بالینی(Sub-clinical) و تومورهای مغزی است.
شوانومای نخاعی و محیطی اتوزومی غالب در برخی موارد دیده میشود که به آن شوانوماتوز گویند.
- لوکوس کروموزوم: ۲۲q
- ژن دخیل: شوانومین با گستره kb110 و ۱۷ اگزون که فرآورده آن مِرلین نام دارد و یک پروتئین سایتواسکلتون و فرونشاننده تومور است.
- در غیاب ژندرمانی، از دارودرمانی جهت تنظیم افزایشی فعالیت GAP نوروفیبرومین یا تنظیم کاهشی فعالیت RAS استفاده میشود.
تشخیص قبل از تولد و قبل از بروز علائم امکانپذیر است.
توبروز اسکلروزیس
توبروز اسکلروزیس بیماری غالب اتوزومی و چند سیستمی مربوط به پوست، مغز، کلیهها و قلب است. این بیماری با بروز ۱ در ۲۰۰۰۰ جزء رایجترین سندرمهای عصبی – پوستی است.
تظاهرات بالینی. این بیماری اغلب در اوایل کودکی با صرع مقاوم و تأخیر حسی – حرکتی ظاهر میشود. تشخیص توبروز اسکلروزیس بهواسطه تغییرات تیپیک پوست انجام میشود:
1 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
سلام.خواستم بابت وبسایت خوبتون ازتون تشکر کنم
و امیدوارم باعث ایجاد انگیزه براتون بشه