تدریس ژنتیک : تدریس فصل چهاردهم (سرطان) ژنتیک پزشکی امری (ایمری) جلسه هفتم – سرطان پستان
سرطان پستان
لوکوسها و ژنهای درگیر:
تکثیر در انکوژن‌های erb–B1، erb-B2، myc و int-2
وقوع LOH در لوکوسهای (به ترتیب فراوانی نزولی) ۷q، ۱۶q، ۱۳q، ۱۷p، ۸p، ۲۱q، ۳p، ۱۸q، ۲q و ۱۹p.
برخی از ژنهای کاندید در جایگاه‌های شکننده نیز وجود دارد که از دست رفتن آلل بین ۲ و ۴ جایگاه، در بسیاری از تومورهای نشان‌دهنده LOH، تجمع تغییرات را در فرآیند تکامل زیستی این سرطان تأیید می‌کند.
فزون‌سازی ژن EMSY در ۱۳% سرطان‌های سینه نوع پراکنده و ۱۷% از سرطان‌های تخمدان پراکنده – عملکرد طبیعی این ژن می‌تواند خاموش‌سازی ژن BRCA2 باشد.
ژنهای BRCA1 و BRCA2:
BRCA1 در لوکوس ۱۷q21:
۵۰-۴۰% از خانواده‌ها با شروع زودهنگام (وراثتی) با الگوی اتوزومی غالب در این ژن جهش دارند و افرادی که این جهش را دارند با خطر ابتلای ۸۵-۶۰ درصدی در طول زندگی خود رو به رو میباشند. افراد دارای جهش، در معرض خطر افزایش یافته برای ابتلا به سرطان روده، سرطان تخمدان در زنان و سرطان پروستات در مردان هستند.
BRCA2 در لوکوس ۱۳q12:
۴۰-۳۰% از خانواده‌ها با شروع زودهنگام و خطر مشابه در خلال دوره زندگی دارای جهش در این ژن هستند. زنان ناخالص برای یک جهش، در معرض خطر افزایش‌یافته در ابتلا به سرطان تخمدان هستند. مردان دارای جهش، دارای ۶% خطر ابتلا به سرطان سینه در طول زندگی هستند.
دو ژن BRCA1 و BRCA2 در عملکرد تشابه دارند اما هیچ شباهت ساختاری ندارند.
عوامل مرتبط با افزایش خطر ابتلا که در سابقه خانوادگی حضور دارند:
علل و سبب‌های خوشه‌ای در خویشاوندان نزدیک زن
سن زودتر (کمتر از ۵۰ ) ابتلا به سرطان سینه
رخداد دوطرفه بیماری
رخداد اضافی سرطان تخمدان (یعنی در خانواده علاوه بر سرطان سینه ، سرطان تخمدان هم مشاهده شود)
سرطان تخمدان
از هر ۷۰ زن یک زن به سرطان تخمدان مبتلا میشود و بروز با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.
نام دیگر آن به دلیل نتیجهای از تغییرات ژنتیکی در درون اپیتلیوم سطح تخمدان، سرطان تخمدان اپیتلیالی نامیده میشود.
در خانواده‌های دارای سابقه، سن بروز ۱۵-۱۰ سال زودتر از سرطان تخمدان غیروراثتی است.
لوکوسها و ژنهای درگیر:
مربوط به ژنهایBRCA1 و BRCA2 و با شیوع کمتر در ژنهای مسئول HNPCC در افراد دارای سابقه خانوادگی (۵% از کل افراد و با الگوی اتوزومی غالب)
وقوع LOH در کروموزوم ۱۱q25 با فراوانی بالا و واجد ژنOPCML (یک TSG) که رمزکننده مولکول برچسبندگی سلولی و شامل یک قلمرو ایمونوگلوبولین است.
روش‌های غربالگری:
اولتراسوند (دقیق ترین ابزار): تصویربرداری از راه مهبل، حساس‌تر از اسکن از طریق حفره شکمی یا از عرض جدار شکم است.
تصویر برداری جریان خون داپلر رنگی جهت بهبود غربالگری افراد در معرض خطر بالا به کار میرود.
لاپاروسکوپی یا لاپاروتومی به منظور تأیید تشخیص
اندازه‌گیری سطوح CA125 (پادگن گلیکوپروتئین که در خون زنان مبتلا افزایش می‌یابد) که البته فاقد حساسیت و اختصاصیت است.
سرطان پروستات
رایج‌ترین سرطان در مردان و رایج‌ترین سرطان پس از سرطان سینه است.
خطر ابتلا در دوره زندگی ۱۰% و احتمال مرگ مبتلایان ۳% است.
خطر ابتلا در خویشاوندان درجه اول مردان مبتلا، ۱۵% است (۵-۲ برابر میزان جمعیت طبیعی).
اکثریت سرطان‌های پروستات در مردان پس از سن ۶۵ سالگی رخ می‌دهد.
لوکوسها و ژنهای مستعدکننده:
دو لوکوس به نام سرطان پروستات وراثتی ۱ و ۲: HPC1 در ۱q25 و HPC2 در ۱۷p11
جهش‌هایی در ژن RNASEL (ریبونوکلئاز L) که با HPC1 پیوستگی نشان داده است.
جهش‌هایی در ژن ELAC2 در ۱۷p11، HPC1 و به ندرت در سه ژن PTEN، MXI1 و KAI1 در اقلیتی از خانواده‌های مبتلا به سرطان پروستات خانوادگی.
BRCA1 یا BRCA2: مردان دارای این جهش‌ها دارای خطر افزایش یافته‌اند (مثل یهودیان اشکنازی با ۱۶% خطر افزایش یافته در سن ۷۰ سالگی در مقایسه با ۸/۳% خطر در جمعیت‌های معمولی).
در کل، مطالعات مواد توموری سرطان پروستات، رخداد LOH را در لوکوسهای متعدد کروموزومی نشان می‌دهد. بر اساس آنالیز جدایی از مطالعات خانوادگی، یک لوکوس مستعدکننده غالب منفرد بروز ۹% از همه سرطان‌های پروستات و تا ۴۰% از سرطان‌های پروستات زودهنگام (پیش از ۵۵ سالگی) را برعهده دارد.
غر بالگری: غربالگری، با اندازه‌گیری سطوح پادگن ویژه پروستات (PSA) انجام میشود
(تدریس ژنتیک)
مطالب مرتبط:
کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی در یک نگاه، تعریف، رشته های مجاز، دروس و ضرایب، منابع، زمان آزمون ۹۷-۹۶
منابع مطالعاتی کنکور کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی
کلاس های آمادگی کنکور کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی
در پایان به دانشجویانی که تمایل دارند از مباحثی که از ژنتیک پزشکی ایمری در کانال ژنتیک پزشکی متعلق به همین سایت تدریس می شود استفاده کنند پیشنهاد می گردد از طریق این لینک به کانال ژنتیک پزشکی بپیوندند.
