ژنتیک پزشکی : تدریس فصل چهارم ژنتیک پزشکی امری (ایمری) جلسه پنجم (جلسه آخر)
انواع جهش ها و تکنیک های شناسایی آنها
✍تجزیه و تحلیل اندازه فراورده های RCR
برخی جهش های حذفی یا درجی را می¬توان با تعیین اندازه فراورده RCRدر یک ژل پلی¬آکریلامید شناسایی نمود مانند جهش ΔF508 فیبروزکیستیک در نتیجه حذف سه جفت بازی مربوط به کدون رمزکننده فنیل¬آلانین شماره ۵۰۸٫
✍دورگه سازی الیگونوکلئوتیدهای ویژه آللی (ASOH )
• برای شناسایی جهش¬های تک بازی در ژن¬های انسانی و در نتیجه شناسایی افراد حامل و خالص برای یک ناهنجاری ویژه ارثی به کار می رود.
•بدین منظور از پرایمرهای اولیگونوکلئوتیدی(bp19-15) نشاندار (ASO) که تنها در یک نوکلئوتید تفاوت دارند استفاده می¬کنند و آن¬ها را بر روی یک غشای واحد تثبیت می¬کنند. سپس آنها را با DNA مورد آزمایش نشاندار هیبرید می¬کنند. ASO¬ های مخصوص توالی طبیعی و جهش یافته را به طور جدا گانه از طریق سنتز شیمیایی میسازند.
•این روش که به نوعی دات بلات معکوس محسوب می¬شود برای غربالگری مجموعه ای از جهشهای فیبروز کیستیک به¬کار میرود.
✍ سیستم تکثیر جهش متزلزل یا تکثیر انتخابی جهش (ARMS-PCR، Allele specific PCR)
•در این روش واکنش های PCR به صورت جفت انجام شده و از سه پرایمر اختصاصی برای تکثیر آلل نرمال، آلل جهش یافته و کنترل استفاده می شود. در واقع یکی از پرایمرها در هر دو واکنش یکسان است و پرایمر دیگر به شکل دو نسخه با تفاوت جزئی یکی ویژه توالی نرمال و دیگری ویژه توالی جهش یافته است.
• در آنالیز دامنه گسترده ی از پلی مورفیسم ها، جهشهای سلولهای جنسی و سوماتیکی و در نتیجه شناسایی افراد حامل، تشخیص پیش از تولد بیماریهای ارثی و اکثر بیماریهای توموری در خلال درمان و پس از آن به¬کار می¬رود. حساسیت این روش بسیار بالاست. مثلاً می تواند یک سلول توموری را در میان۱۰ سلول طبیعی شناسایی کند.
•در روش ARMS چندگانه به منظور غربالگری تعداد زیادی از نمونه¬ها جهت جستجوی یک پانل معین از جهش¬ها مناسب است مانند شناسایی ۱۲ جهش متفاوت فیبروز کیستیک. پلیمیزاسیون فعال¬سازی شده بوسیله پیروفسفورولیز یک روش اصطلاح شده ARMS است که برای آشکار سازی آلل های تغییریافته موجود با فراونی بسیار اندک موثر است.
✍ RCR در زمان واقعی (Real-time RCR)روش
•در شناسایی جهش¬ها توسط تمایز آللی مانند شناسایی جهش فاکتور پنج Leiden به¬کار می¬رود.
✍سنجش الحاق اولیگونوکلئوتید ( OLA)
•در این روش یک جفت اولیگونوکلئوتید به منظور جفت شدن به توالی¬های مجاور طراحی می¬شود.
•اگر دورگه سازی به طور کامل انجام شود آنزیم DNA لیگاز آنها را به هم متصل می¬کند (نقطه اتصال در مجاورت موقعیت جهش واقع می شود). با این روش تشخیص جهش های جایگزینی باز میسر می شود.
•اولیگونوکلئوتیدهای مکمل با توالی های طبیعی و جهش یافته به طور تمایزی نشاندار می شوند و فراورده ها توسط رایانه مورد شناسایی قرار می گیرند.
جهش مربوط به مقدار (دوزاژ)
فزون سازی پروب وابسته به الحاق چندگانه (MLPA) و PCR فلوئورسنت کمی (QF-PCR)
✍فزون سازی پروب وابسته به الحاق چندگانه (MLPA )
• در این روش، هر پروب دارای دو الیگونوکلئوتید نشاندار¬شده فلوئورسنس است.
• دو الیگونوکلئوتید هم¬جوار، با مولکول هدف هیبرید می¬شوند وتوسط لیگاز به هم اتصال می¬یابند.
• هر الیگونوکلئوتید در انتهای خود، دارای یک توالی پرایمر عمومی است و یکی از الیگونوکلئوتیدهای هر پروب دارای یک توالی Stuffer با طول متغیراست. این توالی¬ها توسط الکتروفورز موئینه¬ای، فراورده¬هایPCR را تفکیک می¬کنند.
• چنانچه تغییرات توالی نادر که با هیبریدیزاسیون یا لیگاسیون پروب¬ها تداخل می¬کند منجر به در نظر گرفتن یک اگزون به عنوان یک جزء حذف شده شود می¬توان از طریق تعیین توالی آن حالت را بررسی نمود.
• در هر واکنش ۴۵ پروب را می¬توان تکثیر کرد و این یک تکنیک انتخابی برای شناسایی حذف¬ها و دوتا شدگی¬های اگزون کامل است.
✍ PCR فلوئورسنت کمی (QF-PCR)
در این روش، چندین ریز ماهواره به شدت پلی¬مورفیک کروموزوم¬های ۱۳، ۱۸و ۲۱ می¬توانند درون یک PCR چندگانه نشاندار با فلوئورسنس تکثیر یابند.
غربالگری سریع آنیوپلوئیدی در سه ماهه اول بارداری به کمک این روش انجام می¬شود.
مطالب مرتبط :
ژنتیک پزشکی : تدریس فصل پنجم ژنتیک پزشکی امری (ایمری)
تست های تالیفی فصل چهارم ژنتیک پزشکی ایمری
ژنتیک پزشکی : تدریس فصل چهارم ژنتیک پزشکی امری (ایمری) جلسه چهارم
کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی در یک نگاه، تعریف، رشته های مجاز، دروس و ضرایب، منابع، زمان آزمون ۹۷-۹۶
منابع مطالعاتی کنکور کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی
کلاس های آمادگی کنکور کارشناسی ارشد ژنتیک انسانی
در پایان به دانشجویانی که تمایل دارند از مباحثی که از ژنتیک پزشکی ایمری در کانال ژنتیک پزشکی متعلق به همین سایت تدریس می شود استفاده کنند پیشنهاد می گردد از طریق این لینک به کانال ژنتیک پزشکی بپیوندند.
