ژنتیک پزشکی : تدریس فصل سوم ژنتیک پزشکی امری (ایمری) جلسه ششم

ژنتیک پزشکی : تدریس فصل سوم ژنتیک پزشکی امری (ایمری) جلسه ششم

رفتار جابجایی های متقابل در حین میوز:

هنگامی که یک جابجایی متقابل بین دو کروموزوم رخ می دهد در این حالت کروموزوم های دارای جابجایی متقابل نمی توانند به سادگی بی والانت تشکیل داده و باهم جفت شوند در این حالت بین این کروموزوم ها یک ساختار ترکیبی بین چهار کروموزوم بنام کوادری والانت یا تتراوالانت رخ می دهد(تترا والانت را با تتراد اشتباه نکنید که خود معادل بی والانت بود) در ساختار تتراوالانت هر بخش از کروموزوم ها با بخش مکمل خود در کروموزوم دیگر جفت می شود.

در حین تقسیم شدن این ساختار تتراوالانت دو امکان وجود دارد یک تفکیک به صورت ۲:۲ که در این حالت به هر سلول جدید دو کروموزوم وارد میشود و یک حالت تفکیک ۳:۱ که در آن یک کروموزوم به یکی از سلول های جدید در حال شکل گیری می رود و سه کروموزوم دیگر به سلول بعدی. در شکل بعدی و توضیحاتش می توانید نحوه تفکیک ها را بخوبی درک کنید.

آیا میخواهید متخصص ژنتیک پزشکی باشید؟! همه چیز درباره دکتری ژنتیک پزشکی

در حین تفکیک کروموزوم ها موجود در یک تتراوالانت به صورت تفکیک۲:۲ دو رفتار امکان پذیر می باشد.

۱- تفکیک همسایگی (Adjacent segregation) به این شکل که سانترومر ها همسایه یا مجاور باهم به سلول های یکسانی می روند.

فرض کنید در شکل بالا در شکل بالا سمت راست خط قرمز خطی است که کروموزوم ها در حین تفکیک شدن از این بخش از هم جدا می شوند. و فرض کنید خط های آبی میکروتوبول های دوک هایی هستند که ازطریق کینه توکورو به سانترومرهای هر کدام از کروموزوم ها متصل شده و وظیفه کشیده شدن آن ها به قطب ها را بر عهده دارند، در حالتی که تفکیک مجاور یا همسایگی رخ می دهد میکروتوبول های ۱ و ۲ و همچنین ۳ و ۴ باعث کشیده شدن کروموزوم های ۱T و ۲N به یکی از قطب ها و ۱N و ۲T می شوند همانند شکل پایین سمت چپ همانطوری که مشاهده می شود این دو سانترومر در حالت عادی در کنار یکدیگر قرار دارند که این به علت نحوه جور شدن کروموزوم ها می باشد .

۲- تفکیک متقابل(Opposite segregation) در این حالت سانترومرهایی به یک قطب می روند که در مجاورت یکدیگر نیستند یا به عبارتی به صورت ضربدری باهم قرار گرفته اند .
در این شکل فرض کنید که میکروتوبول شماره ۱ و ۴ از قطب یکسانی آمده و به تتراوالانت وصل شده اند و میکروتوبول های ۳ و ۲ نیز از قطب دیگر آمده اند پس حاصل جدا شدن این ساختار توسط این میکروتوبول ها این می شود که همانند شکل پایین سمت راست کرومزوم های ۱Tو ۲T به یک قطب رفته و کروموزوم های ۱N و ۲N نیز به قطب دیگر بروند.

همانطور که در شکل نیز کاملا مشخص است حاصل جابجایی های متقابل در نهایت حذف و مضاعفشدگی در کروموزوم هاست.

تفکیک ۳:۱ در هنگام ایجاد تتراوالانت ها به علت جابجایی های متقابل

برای در نظر گیری تفکیک ۱:۳ تصور کنید در تصویر بالا سمت راست سه تا از میکروتوبول های دوکی برای مثال ۱ و ۲ و ۳ از یک از قطب ها به تتراوالانت متصل شده باشند و یک میکروتوبول دیگر یعنی ۴ از قطب مخالف آمده است در این حالت نتیجه تفکیک توسط این میکروتوبول ها این خواهد شده که سه سانترومر(نمایند سه کروموزوم ) به یک قطب و متعاقبا یکی از سلول های دختری و یکی از سانترومرها (نماینده یک کروموزوم ) به قطب دیگر و سلول دختری دیگر خواهند رفت

مطالب مرتبط :

تدریس ژنتیک پزشکی